“Làng ong tao” tại Nha Trang còn hay mất?

Hơn chục năm dĩ vãng , cứ đến những ngày giáp Tết , đặc biệt là 23 tháng Chạp , ngày ong tao lên chầu trời , không khí tại thôn Lư Cấm , phường Ngọc Hiệp , thành thị Nha Trang , tỉnh Khánh Hòa nhộn nhịp hẳn lên. Vui nhất là các hộ làm bếp ong tao vì hàng làm ra bao lăm bán hết bấy nhiêu. Thế nhưng gần đây , năm nào "làng ông táo" cũng tồn đọng cả trăm cái bếp. Lư Cấm thời xưa cả làng làm nghề gốm thì giờ đây đang đứng trên bờ vực mai một làng nghề. Ông Lê Văn Sương , một người bám nghề gần 30 năm cho biết: “Cách đây khoảng 40 năm cả cái làng này đều làm gốm , đánh bếp. Từ 20 năm đổ lại , sau bao phen sóng gió đến bây chừ chỉ còn 5 hộ duy trì được nghề là hộ ông Đặng Văn Hiệu , Lê văn chương , Lê Văn Triết , Hồ Nhỏ và tôi. Các sản phẩm của làng từ nồi , niêu , chén bát bây chừ cũng chỉ còn độc nhất vô nhị làm ra bếp ong tao .” Các hộ ở đây cho biết , trừ những lúc lụt còn mưa nắng gì hằng tháng mỗi hộ cũng làm ra ra được khoảng 1.000-1.500 cái bếp , giá 1 cái 10.000 đồng. Trừ phí tổn , tiền lời mỗi tháng được khoảng 7 triệu đồng/3 cần lao mà tính theo đầu người thì khoảng 2 , 5 triệu đồng/người/ tháng. Tuy nhiên , để có được mức ngày công này , người làm phải mất rất nhiều công sức , từ lúc nhào đất , lên khuôn , phơi phong , nặn lò cho đến nung lò. Tất cả các công đoạn làm bếp ngốn hết 20 ngày. Đến thăm một lò nung khác , chúng ta bắt gặp một bàn tay khéo léo , cắt vuốt , xoay nặn , đôi mắt vẫn chăm sóc , mê say khi tạo ra những chiếc bếp ông táo . Vẫn còn mê nghề , gắn bó với nghề lắm nhưng ông Lê văn chương không giấu được nét buồn phảng phất. Ông tâm sự: “Tui làm nghề này đã được 4 đời rồi , có lẽ đến đời tui là hết làm thôi chú à. Mấy đứa con tui bây giờ đi học hết , nghe đến làm bếp là nó sợ luôn. Cũng do nghề này cực quá mà! Lấm lem bùn đất quanh năm mà hàng hóa làm ra ngày một ế ẩm. Thêm đó là đất cát , than tàu càng lúc càng cạn kiệt. Nhà bếp gas , bếp điện thì ngày một phổ biết , cái làng làm bếp ong tao này e rằng sắp đến ngày tàn rụi rồi.” trong khi chuyện trò , ông Chương chỉ vào cái cột mốc cắm sâu vào đất nhà ông gần 50m từ mặt đường vào , rồi cho biết: “Sắp tới lại có đợt giải tỏa , lò nung nhà tui sắp hết chỗ làm rồi. Nhận tiền đền bù rồi đi nơi khác mua đất sinh sống , chẳng biết có giữ được nghề tổ tiên không nữa…” Xuân sắp về , không khí se se lạnh , len lách vào từng ngõ phố , từng căn nhà. Ngày ông táo chầu trời đến rất gần , chúng ta dạo quanh thành thị Nha Trang với ước mong tìm lại chút ấm ấm , khói khói từ lửa của những bếp lò gốm nung. Chợt động lòng vì người dân đã quên dần với bếp lò , quên dần tục lệ thay ông đầu Táo nhân dịp cuối năm. Một phụ nữ giải thích: “Nhà toàn bếp gas lẽ nào tôi đem ra vứt?" Cát bụi sẽ trở về với cát bụi , còn sắt thép đưa ông táo về trời có lẽ sẽ có nhiều trở ngại hoặc thiếu thốn đây…/. Quang Đức ( Vietnam+ ) đi sè sẽ .